حجت الاسلام والمسلمین محمد قطبی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در گفتگو با خبرنگارخبرگزاری «حوزه» در اصفهان، به تشریح اهم برنامه ها و فعالیت های تبلیغی، آموزشی، پژوهشی و ... این نهاد حوزوی پرداخت.
وی با اشاره به تربیت بیش از 2 هزار طلبه زباندان در آموزشگاه زبان دفتر تبلیغات اصفهان، بر ضرورت حضور جدی حوزویان در فضای مجازی نیز تاکید کرد و گفت: اگر از این فرصت برای تبلیغ معارف دینی استفاده نکنیم به اسلام ظلم کرده ایم.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان همچنین به ضرورت توجه به تربیت دینی کودکان نیز اشاره کرد و افزود: رده کودک و نوجوان نقطه ای است که مغفول مانده و اگر امروز به مهدکودک ها نگاه کنیم می بینیم دشمن در تهاجم فرهنگی مستقیم، این نسل را هدف گرفته و ما هیچ کار مثبتی در این زمینه انجام نمی دهیم، لذا باید به سراغ مهد کودک ها رفت و از همان کودکی فرزندان را براساس دستورت اسلامی تربیت کنیم.
مشروح گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین قطبی را در ادامه بخوانید.
*به عنوان اولین سئوال بفرمایید همکاری دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با حوزه علمیه در چه سطحی است؟
دفتر تبلیغات اسلامی حلقه واسط بین حوزه علمیه و جامعه در عرصه فرهنگ عمومی و حلقه واسط بین حوزه و نظام در برش های های تخصصی است، آموزش هایی که طلبه نیاز دارد تا به عرصه های مختلف تبلیغی تهذیبی وارد شود، توسط دفتر تبلیغات صورت می گیرد، اگر نهادی بیاید ظرفیت های لازم را فراهم کند ، دیگر نیازی به حضور دفتر تبلیغات در آن عرصه نیست. ما مصرهستیم بر روی رشته هایی تمرکز کنیم که نیاز و خلا آن احساس می شود، امروز رشته هایی که در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان آموزش داده می شود منحصر به فرد است، مشاوره، مطالعات، زبان و ... نمونه این رشته ها هستند. فقه خانواده تنها در مرکز ما در سطح 4 آموزش داده می شود، بنابراین وظیفه ما رقابت با حوزه نیست، ما وارد عرصه تکمیلی مهارتی برای طلاب و مبلغین می شویم.
موسسه مطالعات اسلامی یکی از موسسات وابسته به دفتر تبلیغات اصفهان است، این موسسه چه فعالیت هایی دارد؟
دفتر تبلیغات با توجه به رسالتی که در زمینه تولید محتوای دینی دارد، در بحث فعالیت های پژوهش دینی در قالب موسسه مطالعات اسلامی در اصفهان فعالیت دارد، این موسسه در 4 گروه فقه، ادیان، کلام و اخلاق خانواده کار خود را انجام می دهد، در این موسسه هم از هیئت های علمی و هم از نیروهای برون ستادی استفاده می شود که به تولید دانش و کاوش های علمی و هم به تبیین و توضیح موارد اسلامی دینی می پردازند.
موسسه مطالعات اسلامی تاکنون بیش از 50 عنوان کتاب و 42 شماره گاهنامه اخلاق را چاپ کرده است.
مجموعه های آموزشی علامه مجلسی و بانو امین دو موسسه ای هستند که فعالیت های آنها در اصفهان بسیار چشمگیر بوده و به عنوان برگ زرینی در فعالیت های دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به حساب می آیند، در مورد فعالیت های این دو مرکز توضیح بدهید؟
دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان ناظر به آموزش و تربیت منابع انسانی، دو موسسه آموزش عالی و حوزوی دارد که هر دو از حوزه علمیه مجوز گرفته اند، یکی موسسه آموزش عالی علامه مجلسی ویژه برادران و دیگری موسسه آموزش عالی مجتهده امین(ره) ویژه خواهران.
رسالت این دو مرکز تامین و آموزش منابع انسانی عرصه فرهنگی تبلیغ است، طلبه هایی که در حوزه های علمیه درس فقه و اصول خوانده اند و نیاز به دانش های تکمیلی برای فعالیت های تبلیغی پژوهشی دارند به این موسسات آمده و در این مراکز دوره های تخصصی از جمله علوم قرآن و حدیث و تاریخ می گذرانند. در این موسسات هم مدرک حوزوی و هم مدرک دانشگاهی به طلاب داده می شود.
سطح 4 فقه خانواده یکی از این رشته هایی است که منحصر به فرد بوده و تنها در موسسه امین آموزش داده می شود.
آموزشگاه زبان های خارجی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان چه عملکردی داشته و وضعیت آن در حال حاضر چگونه است؟
در دفتر تبلیغات اسلامی دو دسته آموزش های رسمی و غیر رسمی صورت می گیرد، آموزش های رسمی همان طور که گفته شد با اعطای مدرک رسمی حوزوی و دانشگاهی همراه است و آموزش های غیر رسمی که زبان خارجه از جمله آنها است، برای حوزویان و طلاب تدریس می شود.
امروز در آموزشگاه زبان خارجه دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، 6 زبان انگلیسی، عربی، اسپانیایی، چینی، فرانسوی و آلمانی (که به تازگی آموزش آن آغاز شده ) تدریس می شود، آموزشگاه زبان بیشتر از 15 سال فعالیت داشته و آمار طلابی که تا کنون حداقل 5 ترم زبان خارجه کار کرده اند، بیش از 2 هزار نفر است که می توان گفت سواد زبانی پیدا کرده اند، افرادی هم که در حد تخصصی دروس را به اتمام رسانده اند و امروز مبلغ، مدرس یا مترجم هستند بیش از 150 نفر می باشند.
با توجه به اهمیت زبان خارجه در امر تبلیغ دین، آیا نتایجی که تا امروز از آموزش زبان به دست آمده رضایت بخش بوده است؟
در زمینه اعزام مبلغ دینی مسلط به زبان خارجه، به دلیل آن که اعزام آنها در دست ما نیست، موفق نشده ایم که از تمام ظرفیت نیروهای آموزش دیده بهره ببریم، اما در بحث ترجمه شاهد نتایج بسیار عالی بودیم، از جمله این نتایج می توان به ترجمه تفسیر قرآن با هدایت حاج آقا کمال فقیه ایمانی اشاره کرد که با استفاده از نیروهای تربیت شده این مرکز انجام شد و در حال حاضر نیز گروهی در حال ترجمه نهج البلاغه می باشند، عده ای هم در بخش های پژوهشی کار می کنند و مقالات انگلیسی و اسپانیولی را به فارسی ترجمه می کنند. عده ای هم در فضای رادیو اینترنتی و تبلیغ دین در فضای مجازی فعالیت می کنند.
ورود دفتر تبلیغات به عرصه تبلیغ چگونه است؟ آیا این ورود به موفقیت های خاصی هم منجر شده است ؟
اعتقاد ما بر این است که تبلیغ تنها به سخنرانی و تبلیغ زبانی ختم نمی شود، وسیع تر و مهم تر از تبلیغ شفاهی توجه به فرهنگ تبلیغی است، طلبه هایی که درس خوانده در حوزه علمیه هستند و قابلیت ابلاغ دین به جامعه را دارند، نیازبه سازمان دهی دارند تا وارد عرصه تبلیغ شوند، امسال 967 نفر در ماه مبارک منبر داشته اند، ناگفته نماند ما مستقیم نیرو به مسجد اعزام نمی کنیم و نیروها را به سازمان تبلیغات اسلامی معرفی کرده و آنها اعزام به مناطق را انجام می دهند.
در زمینه پاسخ به سئوالات دینی و شبهات چه فعالیتی دارید؟
پاسخ به سوالات شرعی وشبهات بصورت تلفنی نیز با شماره 096400 شماره رسمی مرکز ملی پاسخگویی به سئوالات دینی است که اصفهان نمایندگی آن را دارد و تنها در قم ، اصفهان و به تازگی خراسان رضوی صورت می گیرد، در اصفهان 25 کارشناس پاسخگویی در این مرکز فعالیت دارند، این سامانه یک سامانه ملی است و تمامی تماس ها به قم متصل شده و از آنجا به اصفهان مرتبط می شود، متخصصین آنلاین جواب می دهند و بر پاسخ ها نظارت می شود و مدیر گروه در حال نظارت است.
برنامه مشاوره تخصصی هم به نوعی تبلیغ شفاهی محسوب شده و در زمره برنامه هایی اختصاصی دفتر تبلیغات است، این برنامه به چه صورت اجراء می شود و چه ویژگی دارد ؟
این برنامه در مدارس، کانون های فرهنگی و دانشگاه اجرا می شود. در برنامه مشاوره عادی، مشاور در مراکز حضور پیدا می کند و مراجعه کنندگان سئوالات خود را می پرسند، اما در مشاوره تخصصی ابتدا مشاور به تبیین مسئله در جلسه ای عمومی پرداخته و سپس در همان زمینه به پرسش و پاسخ می پردازد.
البته مشاوره عمومی در مدارس نیز یکی دیگر از فعالیت های دفتر تبلیغات اصفهان است.
تشکل های هنری تبلیغی حوزه امروز جایگاه بسیار خوبی دارند و این جایگاه با کمک دفتر تبلیغات حاصل شده است، مسیری که برای همکاری با دفتر تبلیغات برای طلاب جود دارد به چه صورت است؟
سازمان تبلیغات به صورت دوره ای فراخوان فعالیت تشکل های تبلیغ هنری را منتشر می کند، طلاب می توانند در گروه های 3 تا 15 نفره در سه گرایش حضور پیدا کنند، در حوزه فضای مجازی ، طلاب می توانند به طراحی سایت و وبلاگ پرداخته و ما نیز بر عمکلردشان نظارت می کنیم و خدمات و امکانات اولیه تامین می کنند در این مبحث اولویت شبکه های پیام رسان است، در زمینه تولید محتوی نیاز به کار وسیع در این حوزه است، ما کار جدی در شبکه های مجازی انجام نداده ایم اما در آن سوی دنیا شاهد فعالیت های زیادی هستیم.
بخش دیگر عرصه رسانه، تولید فیلم کوتاه ، مستند است. هر گروهی از طلاب که توانایی خود را اثبات کند می تواند تحت حمایت ما قرار بگیرد، بخشی از هزینه های تامین می شود و اجباری هم در درج نام دفتر در رزومه کاری آنها نیست.
در گروه هنری و مکتوب نیز کارهای تبلیغاتی مانند کتاب و روزنامه و امثالهم قرار دارد، ایده ها در شورای پذیرش بررسی شده و حمایت می شوند.
امروز در قم در سه رشته یاد شده این فعالیت ها انجام می پذیرد، اما اصفهان گروه چهارمی به نام گروه خدمات تبلیغی، برنامه ریزی شده است. گروه فضای کودک و نوجوان نیز از دیگر گروه های مختص اصفهان است، تا چندی پیش تشکل سازی و حمایت از گرو های تبلیغی خارج از فعالیت های حوزه بود، اما امروز چنین نیست.
یکی از مهمترین رویکردهای دفتر تبیلغات اسلامی، توجه به مقوله های هنری است، راهبرد دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در این عرصه چگونه است ؟
ما در بحث هنر سه گرایش داریم، یکی آشنایی با هنر و سواد هنری است، قرار نیست هنرمند تربیت کنیم، قرار است اگر طلبه ای فیلم را می بیند آن را درک کند، دوم توان نقد هنر و در مرحله نهایی جریان سازی فکری در عرصه هنر است، اگر در اصفهان بخواهیم طلبه ای هدایتگر داشته باشیم شاید 10 سال آینده به آن نقطه برسیم، هدف ما این نیست که طلبه کارگردان، تهیه کننده و ... شود. ضرورتی نیست که به عرصه های عملیاتی وارد شویم.
شاخصه های مبلغ امروزی چیست؟ چگونه مبلغ می تواند خود را با جامعه همگون سازد؟
تبلیغ یعنی فرد در مرحله اول باید دین را بشناسد با مردم ارتباط بگیرد،مردم را به دین علاقمند کند ، شناخت مردم را نسبت به دین افزایش دهد و بتواند انگیزه ای ایجاد کند که مردم متدین شوند و در عرصه معرفی رشد کنند.
تبلیغ تنها تبلیغ شفاهی نیست و سخنرانی و فیلم سازی نیست، باید یک سناریو را دنبال کند، هر کس توان خود را می شناسد و می تواند راه خود را پیدا کند، دین شناسی در حوزه انجام می گیرد، اما مسیرهای شناخت رشد جامعه متفاوت است.
ما امروز مسیرهای اطلاع رسانی و ارتباط را باز می بینیم، تبلیغ سنتی و مدرن هر کد ام جایگاه خود را دارند و کسی از زاویه که می تواند باید وارد شود، گاهی روضه تاثیر بیشتری دارد گاهی انیمیشن تاثیر بیشتری دارد، باید ضریب نفوذ را شناخت و از فرصت تبلیغ استفاده کرد.
فضاهای مجازی یک پدیده نو ظهور و بسیار توانمند در عرصه تبلیغ هستند، حضور حوزویان این عرصه را چگونه ارزیابی می کنید؟
مقام معظم رهبری در این مورد فرموده اند «اهمیت فضای مجازی به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است» ایشان تاکید دارند اگر از این فرصت استفاده نکنیم مدیون خواهیم بود، به سادگی این امر قابل درک است، روزی برای دسترسی به یک مطلب فرد بسیار مشقت می کشید، رنج سفر را تحمل می کرد، مسافت بسیار و زمان بسیار در این بین تلف می شد، ماه ها وقت می گذاشت از روی کتاب نسخه برداری می کرد، اما امروز در کسری از دقیقه و یک کلید به سادگی به آنسوی دنیا دسترسی داریم و اگر از این فرصت برای تبلیغ معارف دینی استفاده نکنیم به اسلام ظلم کرده ایم، ایرانیان به فرهنگ و ادبیات عامه علاقه دارند و نمی توان از آنها غفلت کرد این فرصت امروز در فضاهای مجازی به سادگی فراهم می آید.
سخن پایانی
رده کودک و نوجوان نقطه ای است که مغفول مانده، اگر امروز به مهدکودک ها نگاه کنیم می بینیم دشمن در تهاجم فرهنگی مستقیم، این نسل را هدف گرفته و ما هیچ کار مثبتی در این زمینه انجام نمی دهیم، لذا باید به سراغ مهد کودک ها رفت و از همان کودکی فرزندان را براساس دستورت اسلامی تربیت کنیم.
گفتگو: سید امیر حسین ابطحی و سعید امامی
